28/5/09

“Hãy nói yêu thôi, đừng nói yêu mãi mãi!”

Sáng nay, trong khi sắp xếp những chồng thư cũ, tôi tình cờ đọc lại một bài thơ ngắn của Jacques Prévert mà cô bạn cũ nắn nót chép tặng trên một tờ thư có in hoa rất đẹp. Bài thơ vỏn vẹn năm câu được cô đặt vắt qua hai trang giấy một cách đầy ngụ ý.

Trang thứ nhất:

Tôi sung sướng và tự do
Như ánh sáng
Bởi hôm qua anh ấy nói với tôi rằng anh ấy yêu tôi

Hai câu cuối bị đẩy qua trang sau:
Anh ấy đã không nói thêm
rằng anh ấy sẽ yêu tôi mãi mãi…

Khi đọc bài thơ này cách nay hai mươi năm, tôi đã cảm nhận nó bằng một tâm hồn tươi trẻ. Bây giờ, cuộc sống giúp tôi nhìn có lẽ đã khác đi về bài thơ trên trang giấy đã ố vàng này.

Cô gái trong thơ nhạy cảm và tinh tế, vì đã không đợi đến khi người mình yêu quay lưng mới xót xa nhận ra rằng tự do “như ánh sáng” chỉ là một thứ tự do mong manh. Hạnh phúc “như ánh sáng” là một hạnh phúc có thể vụt tắt bất cứ lúc nào.

Nhưng giả sử chàng trai có nói thêm rằng “sẽ yêu mãi mãi”, hoặc có thề hứa trăm năm đi nữa… ai dám khẳng định trái tim chàng sẽ không đổi thay? Nếu từng đọc Ruồi Trâu, hẳn bạn còn nhớ đọan văn này: “Ràng buộc con người không phải là lời thề. Chỉ cần mình tự cảm thấy thiết tha với một điều nào đó, thế là đủ rồi.”

Ngoài sự “thiết tha tự nguyện” đó ra, chẳng có gì ràng buộc được trái tim con người, nên đừng tin chắc rằng ai đó sẽ mãi không đổi thay. Cũng không thể buộc ai đó không được đổi thay. Trên đời không có thứ vũ khí hay quyền lực tuyệt đối nào có thể níu giữ trái tim một khi nó đã quyết tâm rẽ lối. Cho dù đó là nhan sắc, một tình yêu sâu đậm, những kỷ niệm sâu sắc đắm say. Càng không phải là sự yếu đuối, sự khéo léo sắc sảo hay vẻ thông minh dịu dàng, sự giàu có hay thương hại… Những thứ đó có thể níu kéo một thân xác, một trí óc… nhưng không thể níu kéo một trái tim.

Trái tim vốn là một tạo vật mong manh và thiếu kiên định. Vì vậy, hãy tin vào điều thiện, lòng tốt, vào nhân cách và năng lực… nhưng đừng tin vào sự bất biến của nhận thức và tình cảm nơi con người. Hãy tin là mình được yêu trong khoảnh khắc này, nhưng đừng chắc rằng mình sẽ được yêu mãi mãi. Nếu chịu chừa chỗ cho sự đổi thay, ta sẽ tránh được không ít tổn thương sâu sắc.

Tôi không cho niềm tin là món quà vô giá mà ta dành cho người khác. Bởi đôi khi, sự tin tưởng hoá ra là một việc rất… đơn phương và vô trách nhiệm. Nó có nghĩa bắt người kia vào rọ, không tính đến khả năng thay đổi của trái tim con người. Tin tưởng là trút gánh nặng sang vai người khác, bất kể người ta có chịu nhận nó hay không. Việc nhận định hay quyết định vấn đề không còn dựa vào sự thận trọng, tỉnh táo, sáng suốt hay sự nhạy cảm, bao dung của ta mà hoàn toàn giao phó cho người khác. Và nếu khi họ thay đổi, ta thường nhân danh sự tin tưởng tuyệt đối mà mình đã tự nguyện gửi gắm để cho phép mình cái quyền được ghép tội họ.

Nhưng, bất cứ ai cũng có thể có lúc đổi thay.

Sự thay đổi của người khác, nhất là ở người ta vô cùng yêu quý, chắc chắn khiến ta tổn thương. Nhưng hãy nhớ rằng người quân tử khi đã hết tình cảm thì thường tỏ ra lạnh nhạt. Như ẩn sĩ Urabe Kenkô trong tập Đồ Nhiên Thảo đã viết: “Khi người sáng chiều hết sức thân quen, không có gì ngăn cách bỗng một hôm lại làm mặt lạ và có cử chỉ khác thường, chắc hẳn sẽ có kẻ bảo: “Sao xưa thế kia mà bây giờ lại thế khác?” Theo ta, thái độ lạnh lùng đó chứng tỏ người ấy hết sức đàng hoàng và thành thật.”

Cuối cùng đó mới chính là cốt lõi của tình yêu, tình bạn và những mối quan hệ thân sơ khác. Sự thành thật, chứ không phải là lời hứa vĩnh viễn thủy chung. Bạn có thể yêu hay ghét. Thích hay không còn thích nữa. Chỉ cần thành thật, bạn sẽ luôn luôn thanh thản.

Tôi đọc lại lần nữa bài thơ ngắn ngủi trên tờ thư cũ, và cảm nhận một cách rõ rệt vẻ trách móc đắng cay dịu dàng rất đỗi con gái. Nhưng ít nhất cô gái trong bài thơ kia cũng biết rằng người yêu cô đã rất thành thật, khi không hứa một điều mà anh không tin chắc. Cô cũng biết trái tim con người là một tạo vật hoàn toàn tự do, và một khoảnh khắc đắm say hạnh phúc không hề là lời hứa hẹn vĩnh cửu.

Cô bạn yêu quý của tôi chắc cũng nhận ra điều đó, nên đã viết thêm một dòng chữ xinh xinh vào cuối trang thư, một dòng ngắn mà tôi không bao giờ quên được:

“Hãy nói yêu thôi, đừng nói yêu mãi mãi”.

Phạm Lữ Ân (2! số 133- phát hành ngày 13/2/2009)

16/5/09

16/05/2009

.... Hình như chẳng có ai xứng đáng để cho chúng ta yêu và chúng ta cũng không xứng đáng để ai yêu cả. Mặc dù trên thế gian này, hằng ngày chúng ta vẫn thường chia sẻ với nhau những niềm vui, nỗi buồn, nhưng trên thực tế chúng ta hoàn toàn không yêu thương nhau.

Con người với con người chẳng hề có tình thương yêu. Ai cũng cô đơn. Sự cô đơn này lên tới đỉnh điểm, không có cách nào thoát khỏi hay giải toả được. Những mối quan hệ mà chúng ta cứ tưởng rằng cả hai bên đều vô cùng yêu thương nhau, những người đã từng đem lại nhiều niềm vui cho người mình yêu mến, những kỉ niệm luôn ấm áp trong kí ức đến cuối cùng, nếu như không dần dần phai nhạt đi theo thời gian thì cũng có một kết cục vô cùng thê thảm. Tình yêu là một việc rất bất đắc dĩ. Tình yêu là một hỗn hợp của sự tất yếu, không thể tránh khỏi, nhưng nó cũng chẳng thể nào làm chúng ta thoả mãn.

Còn tình cảm gia đình thì sao? Cũng bất đắc dĩ như vậy cả thôi. Bạn không có quyền lựa chọn bố mẹ sinh ra mình. Bạn cũng không có quyền lựa chọn tình cha hay tình mẹ. Bạn sẽ nhận được bao nhiêu tình cảm của cha mẹ, điều đó bạn chẳng thể quyết định được. Cho dù không vừa lòng thì bạn cứ phải sống và chấp nhận điều đó, vẫn phải cố gắng yêu thương, vẫn phải làm tròn chữ hiếu. Bởi vì họ chính là người đã nuôi dưỡng chúng ta.
Tình bạn còn bạc bẽo hơn. Giữa nam và nữ không có tình bạn, một là yêu, hai là không yêu. Tôi là một đứa con gái, chỉ có thể có tình bạn với một đứa con gái. Mà tình bạn của con gái thì không có gì để nói! Chỉ cần một ánh mắt ghen tị với chiếc vòng tay mới hoặc một cái tin nhắn của một người con trai cũng đủ để huỷ diệt một tình bạn ngọt ngào. Tình bạn của con gái giống như một quả bóng bay, lúc bình thường có thể thổi lên rất to, rất căng, rất đẹp. Nhưng ở trong ruột thì trống rỗng. Chỉ cần một lần chịu sự tác động nhẹ nhàng ở bên ngoài thì nó sẽ lập tức nổ tung và chẳng còn gì nữa.


Vậy là trong tình cảm, chẳng thể tin được cái gì cả, đều là những chuyện bất đắc dĩ cả thôi. Nhưng những điều đó lại vô cũng cần thiết. Bởi vì chúng ta là con người...

Trích "Cô đơn vào đời"

13/5/09

Bà già gửi thư lấy chồng

   Phú đắc : Bà già đã bảy mươi tư
Ngồi trong cửa sổ gửi thư lấy chồng
Đã trót sinh ra kiếp má đào
Bảy mươi tư tuổi có là bao
Xuân xanh xấp xỉ hàm răng rụng
Ngày tháng ân cần mảnh giấy trao
Chữ nhất nhi chung đành đã vậy
Câu tam bất hiếu nữa làm sao
May mà chim đươc ông chồng trẻ
Họa có xinh ra được chút nào.

Nguyễn Khuyến

11/5/09

Chẳng biết

Thời gian dài và rộng quá
Chẳng biết cất hết ở đâu?
Tình yêu nhỏ nhen quá
Chẳng biết khoe thế nào?
Tương lai xa xôi còn ta quá kì lạ

Nhưng tuổi trẻ dẫu ẩm ương vật vã
Thì cũng có làm sao…

Có làm sao,
Em nhỉ?

Khi nỗi nhớ là một gói hành trang
Khi anh là một gã lãng tử lang thang
Cầm trên tay chiếc vé đơn không có chuyến khứ hồi
Con tàu khuya mải miết
Chẳng biết tàu chạy hay đường ray đang trôi?

Về đâu,
Chẳng biết em có ở đấy không?
Lông bông buồn bã…

Đêm buồn và lạnh quá
Chẳng biết bình minh ngủ góc nào?
Cà phê đen và sánh quá
Chẳng biết thiếu cà phê người cô đơn sẽ nhấm nhẳn ra sao?
Tình yêu ta thức năm canh còn người yêu ta đang say giấc
Nhưng yêu thương dẫu chỉ dài chưa đến một gang một tấc
Thì cũng có làm sao?
Có làm sao,
Em nhỉ?

Bởi tình cảm trao nhau vồn vã qua loa
Còn tình yêu là một món hàng hóa xa hoa
đang hạ giá

Chẳng biết có ai mua
Như một lời rao già nua:

“Ai mua hành tôi
Thì yêu tôi với”.

Nguyễn Hải Sơn-(Paris 07/04/2007)

8/5/09

Tản Đà tứ lục

Ngựa tuấn nọ để còn xương thiên lý, ngàn vàng chưa dễ mấy ai mua!
Ngọc bích kia chưa tỏ giá liên thành, giọt lụy chớ hoài riêng kẻ khóc.

Cho nên:
Lan có cây mọc trong hang tối;
Gà có con rứt bỏ lông đuôi.
Đem tài hoa mà ai oán với trần ai,

Chẳng thà: Dấu hương sắc để lánh chơi ngoài cõi tục.

Vậy:
Ấy đã thế gian là thế, giận làm chi, mà dỗi nữa làm chi.
Thôi thời tri kỷ mà chi, tẻ cũng thế, có vui thời cũng thế.
Ngẫm từ trước biết bao tài tử,
Mà trong trần nào mấy tri âm?
Bạch Tuyết, Dương Xuân,
Cao Sơn, Lưu Thủy,
Chẳng cứ gì Tây Sương với Tỳ bà ký,
Chẳng cứ gì Khuất Nguyên với Cao Đông gia,
Nếu trần ai ai cũng biết ai,
Ai còn phải vì ai cảm khái.
Cội thông lũa chơ vơ đỉnh núi,đầm thấm tuyết sương,
Bông hoa đào hớn hở gió đông, đãi đằng ong bướm.
Kiếp văn tự ngẫm ra nhường cũng rứa,
Trải trăm tuổi đến khi đầu bạc,
phí bao nhiêu tiếng khóc tiếng cười!
Khách cổ kim nào có khác chi nhau,
Hỏi nghìn thu xin giọt mực đen,
xóa cho hết chữ tài chữ ngộ!
. . . . . . . . . . . .

4/5/09

Về nhà - thơ Ngô Mai Phong


Gửi Vũ

Chim kêu buổi sớm
Ngựa hý chiều tà
Có một ngọn núi
Đã trở về nhà
Có ngàn dặm cỏ
Còn đi ngoài xa
Liễu biếc tháng ba
Sen hồng tháng bảy
Liễu xác, sen tàn
Tóc buồn xanh mãi
Sương sa biên tái
Mưa trắng kinh kỳ
Cườm tay lục bảo
Nửa đời phân ly
Sao không về đi
Duyên người đã hết
Cánh cửa nhà ta
Tháng ngày lưu biệt
Một đêm ngà ngọc
Nghìn đêm đợi chờ
Nét mày đan phượng
Cháy mùa tương tư
Người đẹp thường hư
Vàng son dễ nát
Quanh quẩn xiêm y
Thế gian lầm lạc
Về đây rượu chát
Vịn cành mằn hoa
Ngẩng mặt là núi
Bình yên hiên nhà
Chim kêu buổi sớm
Ngựa hý chiều tà
Hoa đào rắc lối
Người về từ xa...

1/5/09

Biệt tình

Ngọc thảm hoa sầu xuất phượng thành
Liên hoa lâu hạ liễu thanh thanh
Tôn tiền nhất xướng Dương quan khúc
Biệt cá nhân nhân đệ ngũ trình
Tầm hảo mộng
Mộng nan thành
Hữu thuỳ tri ngã thử thời tình
Chẩm tiền lệ cộng giai tiền vũ
Cách cá song nhi chích đáo minh